Genellikle şiddetli ağrı ve şişlik ile kendini belli eden fıtık, iç organlardan birinin vücudun zayıf bir bölgesinden dışarıya doğru çıkmasıdır. Halk arasında fıtık adı ile bilinen rahatsızlık tıp dilinde herni adı ile bilinir. Kişinin günlük yaşantısına olumsuz etkileri olan fıtık, bir organın, onu yerinde tutan kas veya dokudaki açıklıktan itilmesi ile oluşur. Birden fazla fıtık çeşidi vardır. Çoğu fıtık çeşidi yaşamı tehdit edici değildir ancak kendi başlarına da iyileşmeleri mümkün değildir. İyileşme için fıtık çeşidine ve kişinin sağlık durumuna göre belirlenecek bir tedavinin uygulanması gerekir. Bu yazımızda “fıtık belirtileri nelerdir?” ve “fıtık nasıl tedavi edilir” soruları üzerine yaptığımız araştırmalardan edindiğimiz bilgilere yer verdik. Detaylı bilgi verebilmek adına başlangıç konusu olarak seçtiğimiz esas soru ise, “fıtık çeşitleri nelerdir?”
Fıtık çeşitleri
Fıtıklar bir travmaya bağlı olarak, geçirilen bir ameliyat bölgesinde bulunan kesiler dolayısıyla veya kendiliğinden ortaya çıkabilir. Dolayısıyla pek çok fıtık çeşidi vardır.
Karın fıtığı
Karın fıtığı, karın duvarını oluşturan kas ve fasya adı verilen sert zarların karın boşluğundaki zayıf bir noktadan dışarı doğru çıkması ile oluşur. Karın fıtıkları genellikle karın duvarındaki kasların zayıflaması sonucu fıtık oluşumuna yol açar. Daha doğrusu bir organ ya da doku, karın boşluğundaki bu zayıf noktadan çıkarak fıtık oluşturur.
Kasık fıtığı
Kasık fıtığı, karın içi basıncın artması ile ortaya çıkar. Genel tabiri ile kasık fıtığı, karın içindeki organların (ince bağırsaklar, bağırsak yağları vb.) karın duvarındaki zayıf bölgeden çıkarak cilt altında şişlik oluşturması sonucu meydana gelir. Kasık bölgesinin her iki tarafında, sadece sağında ya da sadece solunda kasık fıtığı oluşabilir. Bazı kasık fıtıkları herhangi bir şikayete neden olmaz. Dolayısıyla doktor muayenesinde tespit edilene kadar kasık fıtığınızın olduğunu anlamayabilirsiniz. Uzun süre ayakta kalarak çalışan insanlarda daha sık görülür. Genellikle ıkınma, öksürme, hapşırma ve zorlanma gibi karın içi basıncını artırıcı etkenler dolayısıyla oluşan kasık fıtıklarının, daha önce fıtık gelişmiş kişilerde, kasığın diğer tarafında da gelişme olasılığı vardır.
Göbek fıtığı
Göbek fıtığı, göbek bölgesinin zayıf kalması sonucu ortaya çıkar. Bebeklik döneminde oluşması durumunda fıtık, ağlama esnasında şişerek görünür hale gelebilir. Bebeklerde meydana gelen fıtık kendiliğinden kapanabilir ancak kapanmaması durumunda cerrahi müdahale gerekebilir. Göbek deliğinin tam kapanmaması ya da aşırı zorlanması sonucunda çocukluk çağına erişen bireylerde de göbek fıtığı oluşabilir. Göbek fıtığının doğum yapmış kilolu kadınlarda, prostat öyküsü olan erkeklerde, aşırı kilolu veya ani kilo kaybı yaşamış bireylerde ve kronik öksürüğe sahip kişilerde görülme olasılığı yüksektir. Yetişkinlerde göbek fıtığının tek tedavi seçeneği cerrahi operasyondur. Fıtık başlangıç aşamasındayken yani küçükken tedavi edilmesi daha kolaydır. Ameliyat, kapalı ya da açık şekilde yapılabilir. Bu, genellikle hastanın sağlık durumuna göre belirlenir.
Bel fıtığı
Tıp dilindeki adı ile lomber disk hernisi, omurların arasında bulunan ve esneklik sağlayarak yastıksı bir görev gören jel benzeri bağ dokusunun su kaybetmesi sonucu işlevini kaybederek doğal konumundan çıkması sonucu meydana gelir. Genel belirtileri bel ağrısı, ayaklarda güçsüzlük ve de bacaklarda ağrı ve uyuşmadır. Bazı bel fıtıkları istirahat, antienflamatuvar ve ağrı kesici ilaçlar, egzersiz, fizik tedavi, streoid enfeksiyonu yöntemleri ile tedavi edilebilir. Bu tedavi yöntemlerinde ilaçların reçete edildiği şekilde kullanılmalı ve iyileşme olmaması durumunda tekrar bir doktora başvurulmalıdır. Cerrahi tedavi gerektiren bel fıtıkları, lokal, spinal ya da genel anestezi ile fıtıklaşan disk üzerine küçük bir kesi ile gerçekleştirilir.
Boyun fıtığı
Boyun fıtığı, boyun omurlarındaki disklerin yıpranması, yırtılması veya yerinden kayması sonucu omuriliğe ve omurilikten ayrılan sinirlere baskı yapması sonucu oluşur. Tıp dilinde servikal disk hernisi adı ile tanımlanır. Boyun fıtığı, her yaş grubunda görülebilir ancak genellikle genç-orta yaş grubunda meydana gelir. Boyun ve baş bölgesini zorlayacak ağır hareketler, çok fazla soğuk havalarda boynun yeterince ısıtılmaması, vücudu dik tutmamak, stres veya yanlış uygulanan bir masaj boyun fıtığına neden olabilir. Tedavi için genellikle fizik tedavi ve ilaç yöntemleri uygulanır. Bu yöntemler ile iyileşmeyen vakalarda diskektomi yöntemi ile cerrahi müdahalede bulunulur. Hasta, genellikle operasyonu takiben 24 saat içerisinde taburcu edilir.
Fıtık belirtileri nelerdir?
Her fıtığın oluştuğu bölgeye göre farklı belirtileri olur. Örneğin, karın bölgesinde meydana gelen fıtıkların kasların yırtılmasına bağlı olarak ağrı ve cilt altında şişlik gibi belirtileri, boyun ve bel fıtıklarının ise kollar ve bacaklarda güç kaybı, ağrı ve his kaybı gibi belirtileri vardır. Her tip fıtıkta, fıtığın olduğu bölgede ağrı hissedilebilir.
Fıtık neden olur?
- Ikınma
- Gebelik
- Hızlı kilo alımı
- Kronik öksürük
- Ağır yük kaldırmak
- Karın içinde sıvı birikimi
- Uzun süre ayakta kalmak
- Ameliyatlara bağlı kas kesileri
- Fiziksel güç kullanılarak yapılan ağır işler
Fıtık nasıl tedavi edilir?
Fıtık tedavisi, fıtığın oluştuğu bölgeye göre değişiklik gösterir. Bazı fıtıklar egzersiz, fizik tedavi ve ilaç tedavisi ile bazı fıtıklar ile cerrahi operasyon ile tedavi edilir. Fıtık oluşumunu önlemek için günlük yaşantıda daha aktif, hareketli olabilir ve yüzme gibi kas güçlendirici bir spor ile ilgilenebilirsiniz. Önlem almak tedavi olmaktan daha yeğdir sevgili okur, sağlıcakla… 🙂
