Vücudun doku ve organlarında çok sayıda farklı tip protein bulunur. Her tip protein, vücudun sağlıklı kalmasını sağlar. Protein grupları çeşitli vücut fonksiyonlarının yanı sıra iç organların oluşumu ve korunmasında da büyük rollere sahiptir. Kolajen ise bu proteinlerden en önemlileri arasındadır. Dolayısıyla kolajen, özellikle son zamanlarda en merak edilen konularından biridir. Şimdi, önce kolajen nedir? iyice bir kavrayıp ardından kolajen eksikliğinin belirtileri nelerdir? ve kolajen üretimini artıran besinler ve takviyeler hangileridir? sorularına ışık tutacağız. Başlamadan evvet not olarak, bu proteinin “kollajen” olarak da bilindiğini ancak sanırım daha sade geldiğinden olacak, kolajen adını kullanmayı tercih ettiğimi belirtmek isterim sevgili okur. Bir mahsuru yok ise ve hazırsanız, başlayabiliriz. 🙂
Kolajen nedir?
Kolajen deri, kemik, tendon, ligamentler ve kaslar başta olmak üzere pek çok organda bulunan yapısal bir proteindir. Vücutta bulunan protein miktarının yaklaşık %25’ini oluşturur. Farklı dokularda çeşitli görevlere sahiptir. Dolayısıyla da vücut yapısını koruyan temel maddelerden biridir. Bağ dokunun önemli bir bileşeni olan kolajen, dokuları bir arada tutar. Üretimi çeşitli hücreler tarafından sağlanır ancak esas olarak bağ dokusu hücreleri tarafından üretilir. Vücut yaşlandıkça daha az ve daha düşük kalitede kolajen üretir. Haliyle derinin yapısal bütünlüğü azalır, kırışıklıklar oluşur, eklem kıkırdağı zayıflar ve eklemler ile ilgili problemler görülür. Vücutta pek çok farklı tipte bulunan kolajen moleküllerinden her birinin özelleşmiş birtakım görevleri vardır.
Kolajen tipleri nelerdir?
Tip 1 kolajen: Vücutta kolajenin %90’ı Tip 1 kolajendir. Yoğun şekilde demetlenmiş, iplikçik bir yapıya sahiptir. Kemik, deri, tendon, fibröz kıkırdak ve dişlere yapı sağlar.
Tip 2 kolajen: Tip 1 kolajene kıyasla daha gevşek liflere sahiptir. Eklemlerde yer alan elastik kıkırdakta bulunur.
Tip 3 kolajen: Kas, organ, damar ve arterlerin yapısını düzenler.
Tip 4 kolajen: Cilt katmanlarında bulunur. Böbreklerde filtrasyona yardımcı olur.
Tip 5 kolajen: Hücre zarında ve plasenta dokusunda bulunur.
Kolajen eksiliğinin belirtileri nelerdir?
- Selülit
- Kırışıklık
- Kas ağrıları
- Eklem ağrısı
- Hareket kaybı
- Bağırsaklarda sızıntı
- Gözlerde ve yüzde çukurluk
- Kan dolaşımı ile ilgili sorunlar
Kolajen üretimi için tüketilmesi gerekenler nelerdir?
C vitamini, kolajen üretiminde önemli bir rol oynar. Dolayısıyla yeterli C vitamini alımı kolajen sentezi için önemlidir. Kolajenin dokuya gerekli sağlamlığı için gerekli bağ oluşumlarında ise bakır görev alır. Yani bakır minerali üretilen kolajenin düzenlenmesinde etken rol oynar. C vitamininin yanı sıra bakırın da yeterli miktarda tüketilmesi önemlidir.
Aşırı şeker ve rafine karbonhidrat tüketimi, kolajenin yenilenme özelliğini engelleyebilir. Vücuttaki kolajen kalitesini korumak için aşırı şeker tüketiminden kaçınılmalıdır. Vücudun yeterli miktarda kolajen sentezleyebilmesi için ise aşırı güneş ışığına karşı dikkat edilmelidir. Aşırı güneş ışığı kolajen üretimini olumsuz yönde etkileyebilir. Sigara tüketimi ise kolajen sentezini azaltmanın yanı sıra kırışıklığa ve yaraların geç iyileşmesine neden olur. Dolayısıyla hem kolajen hem de genel sağlığın korunması için sigara tüketiminin bırakılması ya da en azından sınırlandırılması oldukça önemlidir.
Kolajen eksikliği nasıl tedavi edilir?
Cilt kırışıklığı ve cilt sarkması için etkileri olan kolajen eksikliği, kolajen enfeksiyonları ya da kolajen takviyeleri ile tedavi edilebilir. Saflaştırılmış hayvan veya kadavradan türetilen kolajen enfeksiyonları, etkilenen bölgedeki derinin altına enjekte edilerek uygulanır. Kolajen takviyeleri ise sıvı veya hap formunda olabilir. Bu takviyeler vücuttaki kolajen miktarını artırmak için veya kolajen eksikliğini önlemek için de kullanılabilir. Kolajen takviyeleri saç sağlığı, kıkırdaklar, cilt kırışıklıkları ve kalp hastalıkları gibi pek çok açıdan fayda sağlamaktadır.
