Güneş kremi ne işe yarar, neye göre seçilir?

“Bir gün Didinha bana sevincin “yürekte parlayan bir güneş” olduğunu söylemiş, güneşin her şeyi mutlulukla aydınlattığını belirtmişti.”
Şeker Portakalı

Pek çoğumuz için kış, sıcacık, neşeli bir yaz düşlemek ile geçiyor. Beyaz güzeli kış aydınlık sabahlar, açmaya yüz tutmuş çiçekler ve kuşların cıvıltısı ile aralandığında güne pozitif başlamamak neredeyse imkansız. Yaşamaya davet eder gibi parıldayan güneşin, insanı mutlu etmek ile ilgili bir bildiği olduğuna eminim. Okul tatilleri, yıllık izinler derken yapılan tatil planları, seyahatler ve mavilikler için güneşten kendi irademiz ile aldığımız güzellikler diyebiliriz. Isı ve ışıkta olduğu kadar D vitamininde de önemli bir rolü olan güneş ışınlarından faydalanmayı umarken zarar görmememiz için dikkat etmemiz gereken birkaç nokta vardır. Güneşten korunmanın yollarına dair bilgilerden evvel güneş ile tanışalım, her yerde karşımıza çıkan UV (ultraviyole) ışınları neymiş bir bakalım…

Güneş ve (UV) ultraviyole ışınları

Güneş ışığı, görünür ışık, ısı ve UV ışını içerir. UV ışınları üçe ayrılır ve dalga boyutuna göre sınıflandırılır. UVA, UVB ve UVC olarak ayrılan UV ışınları, güneşten dünyaya uzanan ultramanyetik ışınlardır. 

UVA

Dünya yüzeyine ulaşan güneş ışınlarının %95’ini oluşturmaktadır. Cildin derin katmanlarına nüfus edebilen nispeten uzun bir dalga boyutuna sahiptir. Kısa süreli bronzlaşmanın kaynağı iken cildin kırışmasına ve yaşlanmasına sebep olur ve cilt kanseri gelişimini tetikler.

UVB

Büyük bir kısmı atmosfer tarafından tutulduğu için dünya yüzeyine %5 oranında ulaşabilen orta dalga boyutundaki UVB, cildin yüzeysel katmanlarından daha derine nüfuz edemiyor. Güneş yanıkları ve güneş çarpması vakalarının sorumlusu UVB’dir. Aynı zamanda uzun süreli ve kalıcı bronzlaşma da UVB ile meydana gelir. UVA gibi derin katmanlara ulaşamıyor olması bu ışını zararsız kılmıyor elbette. Uzun süreli ve şiddetli UVB etkisi, cilt hücrelerinde DNA mutasyonuna sebep olabiliyor. 

UVC

Kısa dalga boylu UVC, atmosfer tarafından engellenmesi sebebi ile insan sağlığı üzerinde bir etkiye sahip değildir. Dolayısıyla konumuz ile alakası da yoktur.

Bu zararlı güneş ışınlarından korunmanın en iyi yolu güneşten olabildiğince uzak durmaktır. Ancak kimimiz için gölge arayıp, bulmak bazı zamanlar mümkün olamıyor. Koruyucu ürünler kullanmadan ve zarar görmeden güneş ile aranızı iyi tutabilmeniz için yapmanız gereken 3 şey var;

• Saat 10:00 ile öğle 15:00 saatleri arası, Uv ışınlarının en yoğun olduğu saatlerdir. Bu saat aralığında güneş ile temastan kaçınmalısınız.
• UV ışığı filtresi olan güneş gözlüğü kullanmalısınız.
• Uzun pantolon, uzun kollu gömlek ve geniş kenarlı şapka gibi cildinizi güneşten koruyacak giysiler tercih etmelisiniz.

Tüm bunlar günlük yaşantımızda güneş ile başa çıkma yolları iken bir de tatil güneşinden bahsedecek olursak, karşımıza çıkan ilk şey elbetteki güneş kremleri / güneş koruyucuları oluyor. Güneşin zararlı olabilecek ışınlarına dair bilgilendiğimize göre güneş kremi nedir? neden güneş kremi kullanmalıyız? ve güneş kremi seçimini neye göre yapmalıyız? sorularına dair edinip paylaştığımız bilgilere geçebiliriz. İlk sorumuz ise;

Güneş kremi veya güneş koruyucusu nedir?

Güneş kremi, çeşitli bileşenleri bir araya getirerek güneşin zararlı (UV)  ışınlarının cilde ulaşmasını önleyen koruyucu ürünlerdir. Amerika Cilt Kanseri Vakfı’na göre, doğru ürün seçimi yapılırken öncelikle cilt tipi göz önünde bulundurulmalıdır. Güneş kremi almadan ve denemeden önce ihtiyacınız olan korumayı alacağınızdan ve zararı olabilecek malzemelerden kaçındığınıza emin olmalısınız. Örneğin, hassas bir cilde sahip kişilerin, çinko oksit ve titanyum dioksit içeren güneş koruyucuları tercih etmesi önerilirken, cilt rahatsızlıkları olan kişiler oksibenzon ve PABA içeren ürünlerden kaçınmalıdır.

Birçok doktor aşağıdaki özelliklere sahip güneş koruyucuları önermektedir:

• SPF 30 veya üstü
• Geniş spektrum koruması
• Su direnci

Yazın gelmesi ve koruyucuların gün yüzüne çıkması ile hemen her yerde karşımıza çıkan ve güneşten korunmamıza yardımcı olan enstrümanları kısaca tanıyalım…

SPF 

SPF, güneş koruma faktörünün kısaltmasıdır. Ve ürünün sizi güneş ışınlarından ne kadar koruyacağının göstergesidir. SPF numarası ise güneşe maruz kalındığında cildin kızarması için gereken süreyi belirtir. SPF değerinin yüksek olması o kreme ait UV kalkanının daha iyi olduğunu ve daha iyi koruyacağını gösterir. Örneğin, korunmasız bir cilt doğrudan güneşe maruz kaldığında 10 dakika içerisinde kızarıyorsa SPF 50 bir krem kullanıldığında aynı cildin aynı güneş altında kızarması 50 kat daha uzun sürecektir. 

Geniş spektrum

Geniş spektrum, ürünün hem UVA hem de UVB ışınlarından koruyabileceği anlamına gelmektedir.

Su direnci

Suya dayanıklı ürünler, korumanın suda yaklaşık 40 dakika etkili olacağını ve ardından yeniden uygulama yapılması gerektiği anlamını taşır. Ekstra suya dayanıklı etiketi olan ürünler genellikle suda 80 dakika kadar koruma sağlamaktadır. 

Güneş kremi veya koruyucusu kullanmak için 3 temel sebep

1. Güneşten gelen UV radyasyonu cilt kanseri için ciddi bir tehdittir. 
2. UV radyasyonundan cilt hücrelerine ve kan damarlarına verilen zarar sonucu güneş yanığı meydana gelir. Tekrarlanan hasari kolayca çürümeye neden olan zayıf bir cilt ile sonuçlanır.
3. UV maruziyetinin yüz yaşlanma belirtilerindeki etkisi büyüktür. Cildin yaşlanma belirtileri sayılabilecek kırışıklıklar, elastikiyetin azalması, pigmentasyon ve doku bozulması gibi etkiler meydana gelebilir.

Güneş kremi seçimi neye göre yapılmalı?

UV filtrelerinin 2 temel çalışma prensibi vardır;

1.İnorganik – Mekanik Filtreler

Cilt üzerinde ayna görevi gören moleküllerden oluşurlar. Cilt üzerine gelen UV ışınları, bu mikro aynalardan yansıyarak dağılırlar. Böylece UV ışınları cilde nüfuz edemezler. Partikül büyüklüklerinden dolayı sürüldüklerinde pütürleşen ve kirece benzer bir görünüm alan yapıları vardır.

2.Organik – Kimyasal Filtreler 

Bu tip filtreler, UV ışınlarını deri altında yakalayarak kimyasal reaksiyonlarında enerji olarak kullanırlar. Böylece elektromanyetik enerji, ısı enerjisine dönüştürülür ve cilt tahribatı önlenir. Daha şeffaf görünüme sahiptirler ve hızlı emilirler. 

Velhasıl

Yapılan araştırmalar daha önce soyulma derecesinde yanıklar yaşamış insanların veya düzenli UVA ışımalı solaryum kullanıcılarının kansere yakalanma risklerinin diğer insanlara göre daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Geniş spektrumlu UVA ve UVB filtreli güneş koruyucu ürünlerin erken yaşlanma, yanık ve kızarmalara karşı cildi koruduğu bilinmektedir. Etkin bir koruma için en az SPF30 bir krem kullanılması ve cilt tipine göre seçim yapılması önerilmektedir. Velhasıl, içimizi ısıtan yaz güneşinin zararlı ışınlarından cildimizi ve vücudumuzu koruyabileceğimiz ürünlerin seçimine ve kullanımına gösterdiğimiz özen sağlığımız için oldukça önemlidir. Ve gülümseyerek karşıladığımız yazdan aynı gülümseme ile ayrılabilirsek, ne mutlu bize 🙂

“… güneşin her şeyi mutlulukla aydınlattığını belirtmişti. Bu doğruysa, benim iç güneşim de şimdi her şeyi güzelleştiriyordu.”
Şeker Portakalı