Stresin ilk tanımlanması ve belgelenmesi Endokrinolog Hans Selye tarafından 1950’lerin sonlarında gerçekleşmiştir. Biyolojik stresin oldukça yakın bir tarihte keşfedilmesi, bence de oldukça şaşırtıcı. Dr. Selye uzun süre stres belirtileri yaşamış fakat milyonlarca kişinin stres ile başa çıkması onun yeni araştırmalar yapmasına sebep olmuş. Bugün hala hemen herkeste olan ortak bir problem varsa o da kesinlikle strestir. Ve hepimiz biliriz ki, stres pek çok sağlık sorununa neden olabilmektedir. Stresi kontrol edebilmek ve bazı yöntemler ile aza indirmek mümkün. Bu yazımızda stresi azaltmanın yolları neler? Stresli anlarda ne yapılırsa iyi gelir? gibi soruları cevaplayarak stresten arınma yöntemlerine yer verdik. Keyif alırken stresten arınacağınız yöntemler için sayfayı biraz kaydırın lütfen.
Stresi azaltmak için neler yapılabilir?
Müzik dinlemek
Stresli bir durum karşısında bunalmış ve sıkılmış hissediyorsanız ilgilendiğiniz şeye ara verip rahatlatıcı bir müzik dinlemeyi deneyin. Sakin müzik dinlemenin beyin ve vücut üzerinde olumlu bir etkisi vardır. Aynı zamanda kan basıncını düşürebilir ve stresle bağlantılı bir hormon olan kortizolü azaltabilir.
Çello ustası Yo-Yo Ma’dan Bach’ı dinlemenizi tavsiye edenler olabilir. Benim nacizane tavsiyem ise Yann Tiersen’in La valse d’Âmelie’si olabilir. Amelia filmini izleyenler o müthiş albümü bildiğine eminim. Klasik müzik ya da böylesine müzikler ilginizi çekmiyorsa okyanus ve doğa seslerini dinlemeyi deneyebilirsiniz. Böyle okuyunca sevimsiz gelebilir ama müziğe benzer rahatlatıcı etkileri olduğunu söyleyebilirim.
Sevdiğiniz biri ile konuşun
Stresli hissettiğiniz anlarda enerjisinin ve sohbetinin iyi geleceğini düşündüğünüz bir arkadaşınızı arayın ve sorununuz ile ilgili konuşun. Arkadaş veya sevdikleriniz ile iyi bir ilişkinizin olması sağlıklı yaşam tarzı için önemlidir. Özellikle de fazla stres altındaysanız, biraz daha önemlidir. Güven verici bir ses, bir anlığına da olsa problemi dışarıdan görmenizi sağlayabilir.
Kendiniz ile konuşun
Bazı zamanlar stres ile baş etmeye çalışırken arkadaşınızı aramak gibi bir seçeneğiniz olmayabilir. Bu gibi durumlarda kendinizle yapacağınız sakin bir konuşma, stresi azaltmak için en iyi seçenek olabilir. Deli gibi görünmek endişesinin komikliği caydırıcı olmasını engellemeye yeter sanırım. Neden stresli olduğunuzu, elinizdekini tamamlamak için ne yapmanız gerektiğini ve en önemlisi her şeyin yoluna gireceğini kendinize sakin bir ses tonu ile söyleyin. Yavaş ve derin nefesler almayı unutmayın. İyi geldiğini göreceksiniz.
Beslenmenize dikkat edin
Stres seviyeleri ve beslenme birbiri ile bağlantılıdır. Bunalıp, sıkıldığımızda genellikle sağlıklı besinler yerine şekerli, yağlı atıştırmalıkları tercih eder. Hatta çok stresliysek bu, lambur lumbur yeme boyutuna ulaşır. Tamamen bilinç dışı, çoğu zaman farkında bile olmadan tüketilen sağlıksız gıdalar var olan stresi artırmaktan başka bir şeye yaramaz. Sonrasında onlardan dolayı artan kilo da ayrı bir stres sebebi tabii. Bu gibi durumlarda meyve ve sebzeler her zaman kurtarıcıdır. Aynı zamanda yüksek seviyelerde omega-3 yağ asitleri içeren balıklar, stres semptomlarını azaltmaktadır. Örneğin, ton balıklı sandviç gerçek bir beyin yiyeceğidir.
Gülümsemenin sihirli etkisinden faydalanın
Kahkaha, ruh halini iyileştiren en etkili yöntemdir. Gülmek, endorfin salgılamaya neden olur. Ve endorfin, strese neden olan kortizol ve adrenalin hormonlarının seviyelerini düşürür. Özellikle stresli anlarda gülmek, mutlu hissetmeniz için sinir sisteminizi kandırır. Komik bulduğunuz video ve skeçleri izlemeyi deneyebilirsiniz.
Çayların gücüne güvenin
Yüksek miktarlarda kafein, kan basıncında kısa süreli bir artışa neden olur. Aynı zamanda stres artışının yavaşlamasını sağlar. Kafein denince akla gelen kahve veya enerji içecekleri yerine yeşil çay içmeyi deneyin. Yeşil çay, diğer içeceklerdeki kafeinin yarısından daha azına sahiptir. Ve sağlıklı antioksidanların yanı sıra sinir sistemi üzerinde sakinleştirici etkiye sahip bir amino asit olan theanin içermektedir.
Egzersiz yapın (bir dakikalığına bile olsa)
Egzersiz derken, spor salonunda ağırlık çalışmak veya belli bir süre birkaç farklı hareket yapmaktan bahsetmiyoruz. Ofiste yapılan kısa bir yürüyüş veya olduğunuz yerde meşgul olduğunuz şeye ara vererek yapılan esnemeler rahatlama sağlayabilir. Kanın hareketlenmesi endorfin salgılar ve ruh halini neredeyse anında iyileştirir.
Uyku düzeninize özen gösterin
Stres, pek çok insanda uykusuzluğa neden olmaktadır. Ve uyku eksikliği de stresin temel nedenleri arasındadır. Stresten kaynaklı uykusuzluk, uykusuzluktan doğan/beslenen stres gerçek anlamda can sıkıcı bir döngüdür. Bu kısır döngü, beynin ve bedenin kontrolünü kaybetmesine ve zamanla zarar görmesine neden olur. Uzmanların sıklıkla önerdiği 7-8 saat uyku, stres ile baş etmek için de oldukça yararlıdır. Stresi bastırmak için TV karşısında uyumak ya da uyku iyice bastırana kadar telefon ile ilgilenmek doğru değildir. Uyumadan bir süre önce televizyon vb cihazları kapatın, ışıkları kısın ve kendinize dinlenmek için zaman tanıyın. “Bir an durmak” tüm listeler içerisinde en etkili stres kırıcı yöntemdir.
Derin nefesler alın
“Derin bir nefes alın” klişesi, özellikle söz konusu stres olduğunda oldukça doğru ve etkilidir. Derin nefes çalışmaları ya da nefes kontrolü olarak pek çok meditasyon vardır. Ki zaten yüzyıllardır pekçok uzman ve şifacı bilinçli nefes almanın öneminden bahsetmektedir. Sığ nefes alımı stresi tetikler iken, derin nefes almak kanı oksijenlendirir. Vücudun merkezlenmesine yardımcı olur ve zihni temizler.
Hayal kurun
Olduğunuz yerde stres ile ne yapsanız baş edemiyor ve kendiliğinden azalmasını beklemek istemiyorsanız, bu noktada hayal dünyanızın kapısını çalmak en iyi yöntemlerden biridir. Kapının ardında bir doğa imgelemek ise doğanın iyileştirici etkilerinden olduğunuz yerde faydalanmanızı sağlayabilir. Kendinizi yeşiller içinde yürüyüş yaparken veya doğada gerçekleştirilen bir aktivite ile ilgilenirken hayal edebilirsiniz. Sevdiğiniz herhangi bir şey de olabilir. Konser, deniz, seks vb iyi geleceğine inandığınız pek çok şey hayal edebilirsiniz.
Velhasıl
Stres, dünyanın kaçınılmaz bir parçasıdır. Görmezden gelmek ya da tam anlamı ile önlemek ne yazık ki imkansızdır. Tedavi edilmeyen fazla stres, potansiyel olarak fiziksel ve zihinsel sağlık sorunlarına neden olabilir. Birkaç yararlı yöntem ve biraz sabır ile stresi yönetmek ve azaltmak mümkündür. Asıl önemli olan şey, stresli olduğunuzu fark etmek ya da kabul etmektir. Bana kalırsa farkında olmak ve gülümsemek pek çok problem için etkili bir yöntemdir. Bilincinizi açık tutmayı ve gülümsemeyi ihmal etmeyin. 🙂
