Elektrik çarpması, vücudunuzdan geçen elektrik akımı sonucu meydana gelir. Bu hem iç hem de dış organları yakabilir ve organ hasarına sebep olabilir. Elektrik çarpmasına neden olabilecek pek çok faktör olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır;
- Güç Hatlar
- Şimşek
- Elektrikli Makineler
- Ev aletleri
- Prizler
Ev aletlerinden gelen şoklar genellikle daha az şiddetli olsa da bir çocuğun elektrik kablosunu çiğnemesi veya parmağını prize sokması gibi şeyler faciaya yol açabilir.
Şok kaynağının yanı sıra bir elektrik çarpmasının ne kadar ciddi olduğunu gösteren/etkileyen diğer faktörler şunlardır;
- Voltaj
- Kaynak ile temas süresi
- Genel sağlık durumu
- Elektriğin vücudunuzda geçtiği yol
- Akım türü (Alternatif bir akım, doğrudan bir akımdan daha zararlıdır. Çünkü elektrik kaynağını düşürmeyi zorlaştıran kas spazmlarına neden olur)
Siz veya başkası elektriğe maruz kaldıysa acil tedaviye ihtiyaç olmayabilir ancak yine de en kısa zamanda bir doktora başvurulmalıdır. Elektrik şoklarından kaynaklanan iç hasarı kapsamlı bir tıbbi müdahale olmadan tespit etmek genellikle zordur.
Elektrik Çarpması Belirtileri
Elektrik çarpmasının belirtileri ne kadar şiddetli olduğuna bağlıdır. Potansiyel belirtileri ise şunlardır;
- Bilinç Kaybı
- Kas Spazmları
- Uyuşma ve Karıncalanma
- Solunum Problemleri
- Baş Ağrısı
- Görme ve İşitme Sorunları
- Yanıklar
- Nöbetler
- Düzensiz Kalp Atışı
Elektrik çarpması bölme sendromu (kompartman sendromu) ve karpal tünel sendromuna sebep olabilir.
Bölme (Kompartman) Sendromu
Kaslardaki basınç tehlikeli seviyelere ulaştığında ve etkilenen bölgeye kan akışı azaldığında olur. Bu, kandaki sinir ve kas hücrelerine ulaşan besinleri ve oksijeni önler. Çok ağrılıdır ve genellikle kollarda veya bacaklarda görülür. İki çeşit kompartman sendromu vardır. Akut kompartman sendromu ciddi yaralanmalardan kaynaklanır. Tıbbi bir acil durumdur ve tedavi olmaksızın kalıcı kas hasarına yol açabilir. Diğeri ise tıbbi bir acil durum olmayan kompartman sendromudur. Eforlu kompartman sendromu olarak da bilinir. Genellikle atletik efordan kaynaklanmaktadır.
Karpal Tünel Sendromu
El bileği hastalığıdır. Bilekteki karpal tünelden geçen median sinirin sıkışması sonucu ortaya çıkar. Bilekteki karpal tünel olarak bilinen küçük bir kanaldan geçerek dağılan sinir sıkışmasının en belirgin belirtileri parmaklarda uyuşma ve elektrik çarpması hissidir. Karıncalanma hissi, güçsüzlük ve koldan omuza uzanan ağrı diğer belirgin özelliklerdir.
Bana veya bir başkasına elektrik çarptığında ne yapmalıyım?
Kendiniz elektrikten çarpıldıysanız;
- En kısa sürede elektrik kaynağını bırakın.
- Mümkünse 112’yi arayın. Yapamıyorsanız etrafınızdakilerden aramasını isteyin.
- Elektrik kaynağından uzaklaşmanız gerekmedikçe hareket etmeyin.
- Belirgin bir semptomunuz olmasa bile mümkün olan en kısa zamanda doktora görünün. Unutmayın, bazı iç yaralanmaların tespiti ilk anda zordur.
- Yanıklar var ise steril gazlı bez ile üzerlerini örtün. Yapışkanlı bandajlar veya yanıklara yapışabilecek başka bir şey kullanmayın.
Bir başkasına elektrik çarpması durumunda;
- Elektrik kaynağı ile temas halinde olmaları durumunda şok olmuş birine dokunmayın.
- Daha fazla şok tehlikesi olmadığı sürece şok olmuş birini hareket ettirmeyin.
- Mümkünse elektrik akışını (sigortaları) kapatın. Yapamıyorsanız, elektriği iletmeyen bir nesne ile kişiyi kaynaktan uzaklaştırın. Ahşap ve kauçuk iyi bir seçenektir. Sadece ıslak veya metal bazlı bir şey kullanmadığınızdan emin olun.
- Hala açık olan yüksek voltajlı elektrik hatlarından şok alındıysa en az 5 metre uzakta durun.
- Yıldırım çarpması veya yüksek voltajlı elektrik hatları ile temas durumunda 112 aranmalıdır.
- Kişi nefes almakta zorlanıyorsa, bilincini kaybediyorsa, kas ağrısı veya uyuşukluğu varsa veya hızlı kalp atışı da dahil olmak üzere kalp sorunu belirtileri hissediyorsa 112’yi arayın.
- Yüksek elektriğe maruz kalmış kişinin nefes alışını ve nabzını kontrol edin. Gerekirse sağlık ekipleri gelene kadar kalp masajı uygulayın.
- Kişi kusma, bayılma veya soluk soluğa olma gibi şok belirtileri gösteriyorsa, çok fazla ağrıya neden olmayacak şekilde bacaklarını ve ayaklarını hafifçe kaldırın.
- Yanıklar var ise steril gazlı bez ile örtün. Yara bandı veya yanıklara yapışabilecek başka şeyler kullanmayın.
- Kişiyi sıcak tutun.
Elektrik çarpması nasıl tedavi edilir?
Yaralanmalar küçük görünse bile elektrik çarpmasından sonra iç yaralanmaları kontrol etmek için bir doktora görünmek çok önemlidir. Yaralanmalara bağlı olarak potansiyel elektrik çarpması tedavileri şunlardır;
- Antibiyotik merhem ve steril pansuman uygulanması gibi yanık tedavisi
- Ağrı kesici
- Intravenöz sıvılar
- Şokun kaynağına ve nasıl meydana geldiğine bağlı olarak emg, ekg çekimleri
Şiddetli şoklar için doktorunuz herhangi bir kalp sorunu veya ciddi yaralanmalar için izleyebilmeleri için bir veya iki gün hastanede kalmanızı önerebilir.
Elektrik çarpmasının uzun vadeli etkileri var mıdır?
Bazı elektrik çarpmalarının sağlığınız üzerinde kalıcı etkileri olabilir. Örneğin, ciddi yanıklar kalıcı yara izleri bırakabilir, akımın gözünüzden geçmesi durumunda katarakt olabilir veya kalıcı kas hasarına sebep olabilir. Ayrıca bazı şoklar iç yaralanmalardan dolayı devam eden ağrı, karıncalanma, uyuşma ve kas güçsüzlüğüne neden olabilmektedir.
Elektrik çarpmaları, ciddi sağlık problemlerine sebep olabilir. Dolayısıyla en kısa zamanda sağlık ekiplerinden yardım istemek önemlidir. Şok ciddi görünüyorsa 112 aranmalı ve hemen müdahale edilmelidir. Ve şok küçük görünse bile görünmeyen yaralanmalar olmadığından emin olmak için çok geciktirmeden mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.
Velhasıl
Elektrik çarpması, saniyeler içerisinde tarifi mümkün olmayan hislere ve şiddetine bağlı olarak büyük etkilere veya hasara neden olabiliyor. Bilinçli bir elektrik tüketicisi olmak ve riski minimize etmek gibi harika bir savunma mekanizmasıdır. Dikkatli olmanız ve sağlıcakla kalmanız dileği ile… 🙂
