İshal, genellikle gün içerisinde normale kıyasla daha sık, gevşek ve sulu dışkılamadır. Bir diğer adı ile “diyare”, genellikle birkaç gün devam eder ve herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymadan geçer. İshalin nedenleri, çeşitleri ve tedavisine yönelik yaygın sorular ve cevapları şunlardır;
İshal neden olur?
Çeşitli hastalıklar ve tıbbi durumlar ishalin nedeni olabilir. Ancak yaygın olarak ishal virüslerden kaynaklanır. İshale neden olabilecek virüslerden bazıları şunlardır;
- Norwalk virüsü
- Sitomegalovirüs
- Viral hepatit
- Rotavirüs
İshalin en yaygın sebeplerinden bir diğeri de bakteriler ve parazitlerdir. Bozulmuş, kirlenmiş, üzerine bakteri veya parazit bulaşmış besinler veya sular bakteri ve parazitlerin doğrudan vücuda girmesine neden olabilir.
Aralarında antibiyotiklerin de bulunduğu birçok ilaç türü de yan etki olarak ishale neden olabilir. Antibiyotikler, insan bağırsaklarında beslenmeye yardımcı olan iyi bakteriler ile kötü bakteriler arasında ayrım yapmadan hepsini yok ederek sindirim sisteminin doğal dengesini bozabilir.
Laktoz intoleransı da ishal nedenlerinden biridir. Laktoz, süt ve diğer süt ürünlerinde bulunan bir şeker türüdür. Bazı kişiler laktozu sindirmekte zorlanabilirler. Dolayısıyla da süt ürünleri tükettikten sonra ishal olabilirler. Fruktozu sindirmekte zorlanan bireylerde de ishal görülebilir. Fruktoz, meyve ve balda doğal olarak bulunan bir şeker türüdür.
Karın veya safra kesesi çıkarma ameliyatları sonrasında da bazı kişiler ishal olabilir. Son olarak crohn hastalığı, ülseratif kolit, çölyak hastalığı, mikroskopik kolit ve irritabl bağırsak sendromu gibi çeşitli sindirim bozukluklarından dolayı da bireylerde kronik ishal görülebilir.
İshal çeşitleri nelerdir?
İshal, akut (geçici) veya kronik (uzun süreli) ya da kalıcı olabilir.
-
Akut ishal
Akut ishal, viral veya bakteriyel bir enfeksiyonun sonucu olarak ya da gıda zehirlenmesinden kaynaklı meydana gelebilir. Genellikle 1-2 gün devam eder. Gelişmekte olan veya üçüncü dünya ülkelerine yapılan ziyaret ve tatillerde karşılaşılan bakteri ve parazitler “turist ishali” adı verilen başka bir akut ishal türüne neden olabilir.
-
Sürekli ishal
Akut ishale göre daha şiddetli belirtileri vardır. Genel olarak 2 hafta, maksimum 30 gün süren ishal çeşididir.
-
Kronik ishal
Kronik ishalin meydana gelmesinde genellikle bağırsak hastalığı veya bozukluğu gibi tıbbi bir neden bulunur. En az 4 hafta boyunca devam eder. Kronik ishal vakalarında sulu dışkılamaya ek olarak karın ağrısı, şişkinlik ve bulantı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
İshal yapan yiyecekler nelerdir?
Sindirim sistemini aşırı yoran ve işlevini bozan yiyeceklerden özellikle ishal süresinde uzak durulmalıdır. Bu yiyeceklere örnek olarak şu şekilde sıralayabiliriz;
- Süt ve süt ürünleri
- Yağ ve baharat oranı yüksek yiyecekler
- Yapay tatlandırıcılı ve fruktoz düzeyi yüksek gıdalar
- Alkol ve kafein içeren içecekler
- Lif oranı yüksek gıdalar
- Karında şişliği artıran fasulye, lahana, bezelye, nohut, karnabahar ve mısır gibi bakliyat ürünleri
İshalin tedavisi nasıl olur?
İshal için düzenlenecek tedavi planlamasında doktorunuzun göz önünde bulundurduğu birkaç önemli nokta vardır. Bunlardan bazıları;
- İshalin seyri ve sıklığı
- İlişkili olabileceği diğer sağlık sorunları
- Kişinin sıvı kaybının derecesi
- Kişinin yaşı, genel sağlık durumu ve tıbbi geçmişidir.
Doktorunuzun tüm bunları göz önünde bulundurarak gerek gördüğü tetkiklerin ardından tedaviniz bir süre sonra olumlu sonuç verecektir. Bebeklerde ishalin tedavisinde en önemli şey anne sütüdür. Anne sütü bebeğin hem bağırsak florasının korunmasını sağlar hem de bağışıklık sistemini güçlendirir. 6 ayını dolduran bebeklerde ishale karşı önlem almak için pirinç lapası, patates püresi gibi gıdalar ile desteklenebilir.
Velhasıl
Virüslere karşı güçlü olabilmenin tek yolu güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmaktır. Yalnızca beslenmemize ve günlük alışkanlıklarımıza dikkat edip, sınırlarımızı belirlememiz bizi yalnızca ishalden değil pek çok hastalık ve virüsten korur. Yazımı sonlandırırken hepimize güçlü bir bağışıklık sistemi diliyorum. 🙂
