Kabızlık, hemen her toplumda sıklıkla görülen bir sindirim sistemi problemidir. Stres, hareketsizlik ve kötü beslenme gibi etkenler sonucu ortaya çıkan kabızlığın kendisi başlı başına bir hastalık değildir. Altta yatan başka bir durum ya da hastalığın belirtisi veya sonucudur. Hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen önemli bir sağlık sorunu olan kabızlığı nedenleri ve tedavisine dair soruları araştırdık ve sırası ile şu şekilde cevapladık;
Kabızlık nedir?
Tıbbi adı ile konstipasyon, bağırsak hareketlerindeki yavaşlama sonucu ortaya çıkan dışkının sertleşmesi durumudur. Besinlerin sindirim sisteminde normaline kıyasla daha yavaş hareket etmesi bağırsaklardan daha fazla sıvının emilmesine neden olur. Sonuç olarak da dışkı kurur, sertleşir ve dışkılama zorlaşır. Dışkılama sıklığı kişilerin metabolizma hızına göre farklılık gösterir. Kabızlık ise her yaş grubunda ve cinsiyette görülebilir. Bazı bireyler günde 3 kez büyük abdeste çıkarken, bazıları haftada 3 defa çıkabilir. Bu tamamen normaldir.
Kabızlık (Konstipasyon) nedenleri ve risk faktörleri nelerdir?
Kabızlık probleminin nedeni genellikle tam olarak tespit edilemez. Ancak kabızlığa yol açan en yaygın sebepler yeterli sıvı tüketiminin olmaması, hareketsiz yaşam ve lifli gıdalar açısından yetersiz diyettir. Beslenme ile alınan lif, dışkının kıvamının oluşmasında etkin rol oynar. Lifli besinler dışkının yumuşak olmasında ve sindirim kanalı boyunca kolay hareket etmesine katkıda bulunur. Liften zengin gıdalar genel olarak bitkisel ürünlerdir.
Sağlıksız beslenme alışkanlıkları ya da fiziksel aktivitenin yetersiz olması kabızlık için temel risk faktörleridir. Bunların yanı sıra şu gibi durumlar da kabızlık gelişimine zemin hazırlayabilir;
65 yaşın üzerinde olmak
Fiziksel aktivite süresinin azalması ve altta yatan çeşitli sağlık problemleri nedeniyle ileri yaş grubu insanlar kabızlık gelişimi açısından riskli kabul edilir.
Yatağa bağımlılık
Omurilik travmaları ve benzeri sağlık problemleri nedeni ile yatağa bağımlı hayat süren kişilerde bağırsak hareketleri olumsuz şekilde etkilenir. Dolayısıyla kabızlık gelişiminde etkili rol oynar.
Hamilelik
Gebelik dönemi içerisinde meydana gelen hormonal değişiklikler ve bebeğin sindirim sistemi organları üzerine baskı yapması kabızlık gelişimi için riskli kabul edilir.
Diğer yaygın kabızlık nedenleri;
Hormonal denge değişiklikleri,
Bağırsak hareketlerinde yavaşlamaya neden olan çeşitli metabolik ve sindirim sistemi hastalıkları,
Crohn ve divertikülit gibi iltihap ile seyreden bağırsak hastalıkları,
Polipler ya da kitlesel oluşumların yol açtığı bağırsak tıkanıklıkları ve
Çeşitli (lityum, antipsikotikler, bazı antidepresanlar, bazı epilepsi ilaçları ve demir ilacı gibi) ilaçlardır.
Kabızlık nasıl tedavi edilir?
Kabızlığı tedavi etmenin ve önlemenin en kolay ve de en hızlı yolu sağlıklı beslenme düzeni oluşturmak ve fiziksel aktivite seviyesini artırmaktır. Yine de uzun süreli bir kabızlık problemi yaşıyorsanız bir tıbbi bir destek/yardım almanız gerekiyor olabilir.
Kabızlığa karşı önlem almak için yapılabilecekler;
Susuz kalmanıza neden olan alkol ve kafeinli içecek tüketiminizi sınırlamak
Vücudunuzu nemlendirmek ve nem dengesini korumak için her gün 2 litre su veya şekersiz, kafeinsiz sıvılar tüketmek
Lif açısından zengin gıdaları diyete dahil etmek
Yürüme, yüzme veya bisiklete binme gibi bir aktivite edinmek
Velhasıl
Kabızlık, sürekli şişkin ve rahatsız hissetmeye neden olan ve geçmesi zor olabilen yüz buruşturucu, can sıkıcı bir rahatsızlıktır. Ancak kendi başına bir hastalık olmaması nedeniyle önlem alması pek çok rahatsızlığa kıyasla çok daha kolaydır. Demem o ki; sağlıklı beslenme ve hareketli bir hayat ile (bir tetikleyici olmadığı müddetçe) kabızlık ile sizli bizli olabilirsiniz. 🙂
